Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser türlerinden biridir. Özellikle 50 yaş üstü bireylerde daha yaygın olan bu hastalık, erken dönemde teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir seyir izleyebilir. Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olan ve mesanenin hemen altında bulunan ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Bu bezin içerisinde gelişen hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla prostat kanseri ortaya çıkar.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl yaklaşık 1,4 milyon erkek prostat kanseri tanısı almakta, bu da konunun önemini artırmaktadır. Erken belirtileri genellikle fark edilmediğinden, düzenli kontroller ve bilinçli takip büyük önem taşır.
Prostat Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Genetik Yatkınlık ve Yaş Faktörü
Prostat kanserinin en bilinen risk faktörleri arasında yaş, genetik faktörler ve ailesel geçmiş yer alır. Özellikle birinci derece akrabalarında prostat kanseri öyküsü bulunan bireylerin riski iki katına çıkmaktadır.
Hormonal ve Çevresel Etkenler
Androjen hormonlarının (özellikle testosteron) düzeyleri, prostat hücrelerinin büyümesinde doğrudan etkilidir. Ayrıca obezite, kötü beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite eksikliği de prostat kanseri riskini artıran unsurlardandır.
Prostat Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Prostat kanseri, erken evrelerde belirgin bir semptom vermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
-
İdrar yaparken zorlanma veya zayıf idrar akışı
-
Sık idrara çıkma, özellikle gece saatlerinde
-
İdrarda veya menide kan görülmesi
-
Alt sırt, kalça veya uyluk bölgesinde ağrı
-
Boşalma sırasında ağrı hissi
Bu belirtilerin tümü yalnızca prostat kanserine özgü olmayabilir. Ancak bu tür şikayetler yaşayan bireylerin vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurması gerekir.
Prostat Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
PSA Testi (Prostat Spesifik Antijen)
Kan yoluyla yapılan bu testte, PSA düzeylerinin yüksekliği prostat kanserine işaret edebilir. Ancak yüksek PSA, her zaman kansere işaret etmez; iyi huylu prostat büyümesi gibi durumlarda da artış görülebilir.
Parmakla Rektal Muayene (PRM)
Üroloji hekimi tarafından yapılan fiziksel muayenede, prostatta sertlik veya düzensizlik olup olmadığı değerlendirilir.
Biyopsi ve Görüntüleme Yöntemleri
Şüpheli durumlarda prostat biyopsisi yapılarak tanı kesinleştirilir. MRI ve ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri de lezyonun yerini ve yayılımını değerlendirmede kullanılır.
Prostat Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
1. Aktif İzlem ve Takip
Erken evrede, yavaş ilerleyen ve hastayı tehdit etmeyen tümörlerde, sadece düzenli takip yapılabilir. Bu yönteme "aktif izlem" adı verilir.
2. Cerrahi Tedavi (Prostatektomi)
Kanserli dokunun tamamen çıkarılması amacıyla uygulanan cerrahi işlemdir. Açık veya robot yardımlı laparoskopik yöntemlerle yapılabilir.
3. Radyoterapi (Işın Tedavisi)
Kanserli hücreleri yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Lokalize prostat kanserinde yaygın olarak tercih edilen bir tedavi seçeneğidir.
4. Hormon Tedavisi (Androjen Baskılama)
Testosteron hormonunun baskılanması amaçlanır. Genellikle ileri evre prostat kanseri hastalarında kullanılır.
5. Kemoterapi
Prostat kanseri metastaz yapmışsa ya da hormon tedavisine direnç gelişmişse, kemoterapi gündeme gelir.
Yaşam Tarzı ve Destekleyici Öneriler
-
Düzenli egzersiz ve ideal kilonun korunması
-
Lif açısından zengin, sağlıklı beslenme
-
Sigaranın bırakılması ve alkolden uzak durma
-
Yıllık ürolojik muayene ve PSA testi takibi
Unutulmamalıdır ki, erken tanı hayat kurtarır. Bu nedenle özellikle 50 yaş üzerindeki erkeklerin yılda bir kez üroloji kontrolü yaptırmaları önerilmektedir.
Prostat Kanseriyle Mücadelede Bilinçli Olmak Şart
Prostat kanseri, erken evrede fark edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu yüzden düzenli taramalar, yaşam tarzı düzenlemeleri ve semptomların göz ardı edilmemesi son derece önemlidir.
Siz ya da bir yakınınız prostat kanseri şüphesi taşıyorsa mutlaka uzman bir doktora başvurun. Erken adımlar, sağlıklı bir geleceğin anahtarı olabilir.
