Doğa Uyanırken Alerjiniz de Uyanıyor mu?
İlkbahar mevsimi; doğanın canlandığı, güneşin yüzünü gösterdiği ve çiçeklerin açtığı bir dönemdir. Ancak birçok insan için bu canlılık, ne yazık ki burun tıkanıklığı, göz yaşarması, hapşırık krizleri ve halsizlik gibi rahatsız edici belirtilerle birlikte gelir. Baharın gelişiyle artan polen yoğunluğu, özellikle alerjik bünyeye sahip bireylerde bahar alerjisi olarak bilinen mevsimsel alerjik rinitin ortaya çıkmasına neden olur.
Bu yazıda, bahar alerjisinin ne olduğu, neden ortaya çıktığı, nasıl belirtiler gösterdiği ve en önemlisi korunmak için neler yapılabileceği adım adım, sade ve bilimsel bir dille ele alınmıştır. Özellikle alerjik bireyler, çocuklar, yaşlılar ve kronik solunum rahatsızlığı olanlar için bahar aylarını daha konforlu hale getirecek stratejiler de yazının içeriğinde yer almaktadır.
Bahar Alerjisi Nedir?
Bahar alerjisi, tıbbi adıyla mevsimsel alerjik rinit, özellikle ilkbahar ve yaz başında ortaya çıkan, çevresel alerjenlere (çoğunlukla polen) karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki göstermesi durumudur. Vücut, aslında zararsız olan polenleri tehdit olarak algılar ve onları yok etmek için histamin gibi kimyasallar salgılar. Bu da alerji belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur.
Bahar alerjisi sadece burunla sınırlı değildir. Gözler, solunum yolları ve cilt de etkilenebilir. Alerjik astım gibi durumlarla birlikte görülebilir.
Bahar Alerjisinin Nedenleri Nelerdir?
Bahar aylarında artan çevresel değişkenler, bağışıklık sistemi hassas olan bireylerde alerjik tepkileri tetikler. En yaygın nedenler aşağıda sıralanmıştır:
Polenler
-
Ağaç, çim ve yabani otlardan yayılan mikroskobik partiküller
-
Havada kilometrelerce yayılabilir
-
Özellikle sabah saatlerinde yoğunlaşır
Ev Tozu ve Küf Sporları
-
Bahar temizliği sırasında havaya karışan ev tozu
-
Islanan veya nemli kalan bölgelerde küf oluşumu
-
Gözle görülmese de solunum yoluyla vücuda girer
Güneş ve Rüzgâr Etkisi
-
Rüzgâr, polenlerin daha hızlı yayılmasına neden olur
-
UV ışınları ciltte kaşıntı, kızarıklık gibi reaksiyonları tetikleyebilir
Bağışıklık Sistemi Duyarlılığı
-
Genetik yatkınlık
-
Geçirilmiş alerjik hastalık öyküsü (egzama, astım, gıda alerjileri)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre dünya genelinde her 5 kişiden 1’i mevsimsel alerji belirtileri yaşamaktadır.
Bahar Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Alerjik rinitin belirtileri genellikle grip veya soğuk algınlığıyla karıştırılabilir. Ancak önemli farkı, belirtilerin uzun süre devam etmesidir.
Yaygın Belirtiler
-
Sürekli tekrarlayan hapşırma nöbetleri
-
Burun akıntısı ve/veya burun tıkanıklığı
-
Kaşıntılı ve sulanan gözler
-
Boğazda kaşıntı veya gıcık hissi
-
Göz çevresinde morluk (alerji yüzü)
-
Baş ağrısı ve yorgunluk
Cilt ve Solunumla İlgili Belirtiler
-
Deride döküntü, kuruluk veya kaşıntı
-
Alerjik astımı olanlarda öksürük ve nefes darlığı
-
Göz kapaklarında şişme
Uyarı: Bahar alerjisi olan bireylerde alerjik astım riski yüksektir. Nefes darlığı, hırıltı gibi belirtiler varsa bir uzmana başvurulmalıdır.
Bahar Alerjisinden Korunma Yolları
Bahar alerjisi tamamen yok edilemese de etkileri büyük oranda azaltılabilir. İşte yaşam kalitesini artıracak etkili korunma önerileri:
1. Polen Maruziyetini Azaltın
-
Polen yoğunluğunun yüksek olduğu sabah saatlerinde dışarı çıkmayın
-
Eve geldikten sonra kıyafetleri değiştirin, duş alın
-
Pencereleri özellikle sabah saatlerinde kapalı tutun
-
Araba kullanırken camları kapalı tutun, polen filtresi kullanın
2. Ev Ortamını Alerjenlerden Temizleyin
-
Halı, perde gibi toz tutan eşyaları azaltın
-
Nem oranını kontrol altında tutun (maksimum %50)
-
HEPA filtreli hava temizleyicileri kullanın
-
Haftada en az 2 kez temizlik yapın, vakumlu süpürgeler tercih edin
3. Kişisel Önlemler Alın
-
Dışarı çıkarken şapka ve güneş gözlüğü kullanın
-
Gözleri ovuşturmayın, alerjik reaksiyonu artırır
-
Elleri sık sık yıkayın, yüze temas ettirmeyin
-
Polen takvimi takip edilerek yoğun günlerde dış ortam aktiviteleri azaltılmalı
Bahar Alerjisinin Tedavisi Var mı?
Evet, birçok tedavi seçeneği mevcuttur. Ancak tedavi mutlaka bir alerji ve immünoloji uzmanı tarafından planlanmalıdır.
Antihistaminikler
-
Belirtileri baskılar
-
Uyku yapmayan yeni nesil ilaçlar tercih edilir
Burun Spreyleri
-
Kortikosteroid içeren spreyler burun tıkanıklığını azaltır
-
Uzun süreli kullanımda hekim takibi gerekir
Alerji Aşıları (İmmünoterapi)
-
Vücuda az dozda alerjen verilerek bağışıklık sistemi alıştırılır
-
3–5 yıl süren tedavi ile alerji tamamen baskılanabilir
Bilgi: Alerji aşısı, özellikle ilaçlarla kontrol altına alınamayan şiddetli bahar alerjilerinde etkili bir seçenektir.
Bahar Alerjisiyle Yaşamayı Öğrenmek Mümkün
Bahar aylarını keyifle karşılamak herkesin hakkı. Bahar alerjisi, yaşam kalitenizi düşürmesin diye yapabileceğiniz birçok şey var. Bu kapsamlı rehberde aktarılan önlemler, doğru zamanlama ve uygun tedaviyle bahar mevsimini huzurlu ve sağlıklı geçirebilirsiniz.
Unutmayın:
Alerji kader değil, bilgi ve tedaviyle yönetilebilecek bir süreçtir. Baharın tadını kaçırmayın, önleminizi alın.
