Diyabet Bakım Planı Nasıl Olmalı?

Tip 1 veya tip 2 diyabetiniz varsa bir bakım planı oluşturulması tedavinizin nasıl ilerleyeceğini belirlemenize yardımcı olabilir. Bu plan durumunuzu yönetmek için bir yol haritası işlevi görecektir.

Bakım planı oluşturmak; diyabetinizi günlük olarak nasıl yöneteceğinizi, endişeleriniz varsa kimi arayacağınızı ve genel sağlığınızı iyileştirme konusundaki hedeflerinizi belirlemenize yardımcı olur.

Diyabet son derece hassas bir rahatsızlık olmakla birlikte iyi yönetilmelidir. Bu konuda tek başınıza ilerlemekte zorlanıyorsanız diyabet bakımı konusunda evinizin konforunda danışabileceğiniz, muayene olabileceğiniz ve bakım alabileceğiniz uzman desteğine başvurabilirsiniz.
 

 

Diyabet bakım planı neleri içermelidir?

Diyabet yönetimi sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve kan şekeri izleme hususlarında uygun bir denge kurabilmeyi gerektirir. Diyabet bakım planınız, insülin dozajları, cihaz ayarları ve ilaçlar gibi kan şekeri yönetimi hedeflerinizi ve yöntemlerinizi içermelidir.

Sağlık merkeziniz günlük, aylık ve diğer düzenli aralıklı faaliyetlerinize göre oluşturulmuşbir diyabet bakım planını ana hatlarıyla size iletecektir.

Diyabet bakım planınızın günlük içeriği şunları içermelidir:

Kan şekeri kontrolleri:

• Kan şekerinizi ne sıklıkla kontrol etmelisiniz?
• Hedeflemeniz gereken kan şekeri aralığı nedir?
• Yüksek veya düşük kan şekerini nasıl düzeltebilirsiniz?
• Kan şekeri sonuçları için doktorunuzu ne zaman aramalısınız?

İlaç kullanımı:

• Diyabetinizi yönetmek için günlük olarak aldığınız ilaçlar nelerdir?
• Düşük kan şekerini nasıl yönetmelisiniz (örneğin yanınızda glikoz tabletleri taşımanız gerekir mi)?
• Diyabet ilaçlarınızı günün hangi saatlerinde almalısınız?
• Bir ilaç dozunu yanlışlıkla atlarsanız ne olur?

Beslenme:

• Almanız gereken günlük karbonhidrat miktarı nedir?
• Kan şekerinizi hedeflenen aralıkta tutabilecek bazı yiyecekler nelerdir?
• Yemek yiyemiyorsanız insülin veya ilaçlarınızı nasıl ayarlamalısınız?

Fiziksel aktiviteler:

• Günlük fiziksel aktivite hedefiniz nedir?
• Fiziksel aktivite için ilaç dozunu veya kan şekerini ne zaman ayarlıyorsunuz?

Ayak kontrolleri:

• Ayaklarınızda kesik, yara veya şişlik olup olmadığını her gün kontrol etmenize nasıl veya kim yardımcı olacak?
• Hangi durumda doktorunuzu aramalısınız?

Diyabet bakım planınız ayrıca daha uzun vadeli kontrolleri ve yönetim planlarını içermelidir. Bunlara örnek olarak aşağıdakilerden bahsedebiliriz:

Her 3 ayda 1

• Doktorunuz öneriyorsa A1C testi yaptırın.
• Diyabet yönetiminin başlangıç aşamalarındaysanız bir doktora danışın.

Her 6 ayda 1

• Diş kontrolü yaptırın.
• Kan şekeri düzeyleriniz belirlenen sınırlar içindeyse A1C testi yaptırın.
• Kilonuzu kontrol ettirin, bakım planınızı gözden geçirin ve kan basıncınızı kontrol edin.

Yılda 1

• Grip aşınızı olun.
• Kapsamlı bir göz muayenesi yaptırın.
• Kolesterol testi yaptırın.
• Tam bir ayak kontrolü için bir doktora görünün.

Bakım planınızın her aşamasında, sağlık ekibinizi ne zaman aramanız gerektiğini ve günlük veya acil bir durumda sağlığınızı yönetmenize başka kimlerin yardımcı olacağını belirlemek önemlidir. Bunun için tüm süreçlerinizi özenle takip edip kaydını tutacak, size bilgilendirme ve uyarılar yapacak ve gerektiğinde evde muayene ve tedavi konusunda yardımcı olacak bir ekiple çalışmak en güvenli yoldur.
 

 

Diyabet bakım planı oluşturmak neden önemlidir?

Sağlığınızı yönetmek bir plan yapmayı gerektirir. Organizasyon ve planlama her şeyi değiştirebilir. Bir plan yapmak günlük aktiviteleriniz üzerinden bazı tahminlerde bulunmanıza yardımcı olur ve ne zaman bakıma ihtiyacınız olabileceğini farkedebilmenizi sağlar.

Plan yaptığınızda diyabetinizi farklı şekillerde yönetebilirsiniz. Buna bazı örnekler:

• Bir ajanda veya defter satın almak ve takip etmek istediğiniz farklı başlıklar için özel sayfalar oluşturmak (ilaçlar, kan şekeri hedefleri vb.)
• Tıp merkezleri tarafından hazırlanan ve doldurulmak üzere çeşitli tablolar içeren Diyabet Takip Defteri almak 
• Diyabetinizi yönetmek için karbonhidrat sayımı ve glikoz izleme seçenekleri sunan MySugr gibi bir uygulama indirmek

2020 Güvenilir Kaynak araştırması yazılı (veya çevrimiçi) planlar kullanılmasının; kolesterol, yüksek tansiyon ve vücut kitle indeksindeki düşüşler dahil olmak üzere tip 2 diyabetin klinik yönetiminin iyileştirilmesine yardımcı olduğunu göstermektedir.
 

 

Tip 1 diyabet bakım planı hangi bakımdan farklıdır?

Tip 1 diyabetiniz olduğunda, insülini enjeksiyon yoluyla, bir insülin pompası aracılığıyla deri altından ya da inhale toz şeklinde almanız gerekir.

Tip 2 diyabetli bazı kişiler insülini bu şekillerde kullanır, bazıları ise ilaçlar, yiyecek seçimleri ve egzersiz yoluyla durumlarını yönetebilir.

Bu nedenle tip 1 diyabet bakım planı genellikle tip 2 bakım planından farklıdır. Tip 1 plan, neredeyse her zaman insülin dozu ve yönetimi talimatları içerecektir.

İnsülin aldığınız ve normal koşullarda vücudunuzun aynı görevi nasıl yerine getirebileceğini hesapladığınızda hem düşük kan şekeri (hipoglisemi) hem de yüksek kan şekeri (hiperglisemi) riski daha fazladır. Tip 1 diyabet için bir diyabet bakım planı, hipoglisemi ve hiperglisemi yönetim stratejilerini de içermelidir.

İnsülin, ilaçlar ve diyabet malzemeleri

Diyabet bakım planınızın önemli bir parçası, sahip olduğunuz malzemeleri ve ilaçları nasıl kullanacağınızdır. Ne sıklıkta yeniden doldurmanız gerektiğini takip etmek, gerekli ilaçlara sahip olmamaktan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
 

Bakım planınızda aşağıdakileri malzemeler için bir bölüm oluşturmak isteyebilirsiniz:

İnsülin

• Ne tür insülin(ler) kullanıyorsunuz?
• Ne kadar insülin alıyorsunuz?
• Bu insülini ne zaman alıyorsunuz?
• İlaç takviyesine ne sıklıkla ihtiyacınız var?

İlaçlar

• Hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Bunları ne zaman kullanıyorsunuz?
• Ne sıklıkla yeniden doldurmaya ihtiyacınız var?
• Yedek ilaçlarınızı kim alıyor ve nasıl temin ediyorsunuz? (Size kargoyla mı gönderiliyor veya eczanenizi veya doktorunuzu aramanız gerekiyor mu?)

Sürekli glikoz monitörleri (CGM'ler) ve insülin pompaları

• İnsülin monitörünüz/pompanız ne marka?
• İnsülin dozları ve karbonhidrat oranları gibi cihaz ayarları nelerdir?
• Talimatları nerede tutuyorsunuz?
• Bu cihazı kullanmak için ihtiyacınız olan farklı CGM sarf malzemeleri var mı?
• CGM’nin bir mobil uygulaması var mı ve oturum açma ayarları nasıl?
• Konumunu ne sıklıkla değiştiriyorsunuz?
• Pompa arızalanırsa veya çalışmayı durdurursa, insülin enjeksiyonları için yedek planınız nedir?

Lansetler ve test malzemeleri

• Parmak şeker ölçüm cihazınız ne marka?
• Bir seferde kaç tane test çubuğu, alkollü bez ve neşter alıyorsunuz?
• Sayacınızı ne sıklıkla temizliyorsunuz?
• Sayacınız ne tür piller kullanıyor? Bunları değiştirmek için fazladan piliniz var mı?
• Ek test malzemelerini nasıl ve ne zaman elde edersiniz?

 

 

Diyabet bakımınıza kimleri dahil etmelisiniz?

Diyabet bakımınıza birkaç uzman dahil olabilir. Bu uzmanlar aşağıdakilerden oluşabilir:

• Sertifikalı bir diyabet bakım ve eğitim uzmanı
• Bir doktor, hemşire pratisyen veya doktor asistanı
• Kişisel antrenör gibi bir egzersiz uzmanı
• Göz doktoru
• psikolog veya danışman gibi bir ruh sağlığı uzmanı
• Bir eczacı
• Ayak hastalıkları uzmanı
• Sertifikalı bir diyetisyen veya beslenme uzmanı

Bu uzman grubunu tek tek kendiniz iletişime geçerek belirleyebilir veya size bütünlüklü olarak tüm bu uzman desteğini sunacak bir bakım hizmetinden faydalanabilirsiniz. Ayrıca aileniz ve arkadaşlarınız da bakım ekibinizin önemli bir parçasıdır.
 

 

Okulda ve işte diyabet bakım planınızı uygulamak

Şeker hastalığınız olduğunda yüksek veya düşük kan şekeri atakları yaşayabilirsiniz. Bu ataklar sırasında kendinize bakamayacak durumda olabilirsiniz. Tıbbi yardıma ihtiyacınız olduğunda güvenilir bir iş arkadaşınız, okul hemşiresi veya size yardımcı olabilecek başka bir kişiyle diyabet bakım planınızı paylaşmak iyi bir fikirdir. Diyabet bakım planınız sadece acil durumlar için değildir. Ek yardıma veya zamana ihtiyacınız varsa, planınızı öğrenmek için okul veya iş bağlantılarına da ihtiyacınız olabilir. 

Örnekler şunları içerebilir:

• Bir kafeteryaya veya yemek planına, düşük karbonhidratlı yiyeceklere ihtiyacınız olduğunu veya karbonhidrat sayımı yaptığınızı bildirmek
• Kan şekerinizi kontrol etmek ve gerekirse insülin enjekte etmek için düzenli molalar verdiğinizden emin olmak
• Emeklerinizi veya insülininizi (gerekirse) güvenle saklayabileceğiniz bir buzdolabı belirlemek

Çalışan hakları, diyabet bakımı söz konusu olduğunda da büyük bir sorun olabilir.

• İşyerinde makul dinlenme yerleri nelerdir?
• Şeker hastalığımla ilgilenmek için tıbbi izin alma hakkım var mı?
• İşverenim şeker hastalığım nedeniyle tıbbi muayene yaptırmamı isteyebilir mi?
• Ya işverenim diyabet yönetimim yüzünden beni kovarsa?

 

 

Diyabet bakımınızı göz önünde bulundurarak sigortanızı inceleme

Şeker hastalığınız olduğunda, ilaçlara ve malzemelere ihtiyacınız vardır. Ancak, sigortanızın size geri ödeme yapacağından emin olmak için sigorta planınızın belirli şekillerde reçetelendirmeyi gerektirip gerektirmediğini öğrenmeniz gerekebilir.

Sigorta ve diyabet bakım planlaması ile ilgili bazı hususlar şunları içerir:

• Reçetelerimi ne sıklıkla doldurtabilirim?
• İlaçlarımı nasıl alırım? Planım çevrimiçi sipariş ve teslimat gerektiriyor mu yoksa yerel eczanemi ziyaret edebilir miyim?
• İlaçlarım için doktorum tarafından yazılan yeni reçeteleri ne sıklıkla almam gerekiyor?
• Belirli diyabet ilaçlarına, test ekipmanına veya sarf malzemelerine ihtiyacım olduğunu onaylamak için doktoruma ihtiyacım var mı? Sigorta şirketinin reçeteyi kabul etmesi için hangi ifadelere ihtiyacı var?

Diyabetle ilgili sigorta evraklarını incelemek bunaltıcı gelebilir. Doktorunuzun muayenehanesinin günlük olarak sigorta şartlarınızı inceleyebileceğini ve ihtiyacınız olan malzeme ve ilaçlara ihtiyacınız olduğunda sahip olduğunuzdan emin olmanıza yardımcı olacak bir rehberlik kaynağı olabileceğini unutmayın. Bu takibi aynı zamanda bakım hizmeti alarak da temin edebilirsiniz.

Sonuç

Diyabet bakım planları, durumunuzu nasıl yönettiğinizi ve potansiyel olarak nerede iyileşebileceğinizi anlamanıza yardımcı olarak sağlığınızı iyileştirebilir, ayrıca hem kendiniz ve hem de sevdikleriniz için diyabetinizi nasıl yöneteceğiniz ve tedavi edeceğiniz konusunda bir yol haritası sağlarlar.

Size en iyi şekilde fayda sağlayacak bir diyabet yönetim planını nasıl oluşturabileceğiniz konusunda doktorunuza danışabilirsiniz. Veya tüm bu süreçleri birlikte yürütebilmek, takip edebilmek ve diyabet konusunda en eksiksiz hizmeti aldığınızdan emin olmak için bütüncül bir bakım hizmetine başvurabilirsiniz.